
Lingala
║ Une Langue
Verbes Avoir
et
Être
LES VERBES
Le verbe Avoir tout comme le Verbe Être, sont souvent employés en lingala pour formuler une phrase. Il est donc important de les connaître.
Avoir = kozala na [ko:zala na]
Français
Présent Imparfait Futur simple
j' ai avais aurai
tu as avais auras
il/elle a avait aura
nous avons avions aurons
vous avez aviez aurez
Ils/elles ont avaient auront
Lingala
Bozali eleki ekoya
ngai nazali na nazalaki na nakozala na
yo ozali na ozalaki na okozala na
ye azali na azalaki na akozala na
biso tozali na tozalaki na tokozala na
bino bozali na bozalaki na bokozala na
bango bazali na bazalaki na bakozala na
Observation: Il faut bien retenir qu'en lingala, le sujet est souvent omis! On peut ne pas le citer.
Exemple:
j'ai un soulier = (ngai) nazali na sapatu
tu avais des bananes = (yo) ozalaki na bitabe
nous aurons une voiture = (biso) tokozala na voiture
Être = kozala [ko:zala]
Français
Présent Imparfait Futur simple
je suis étais serai
tu es étais seras
il/elle est était sera
nous sommes étions serons
vous êtes étiez serez
Ils/elles sont étaient seront
Lingala
Bozali eleki ekoya
ngai nazali nazalaki nakozala
yo ozali ozalaki okozala
ye azali azalaki akozala
biso tozali tozalaki tokozala
bino bozali bozalaki bokozala
bango bazali bazalaki bakozala
Exemple:
je suis un homme = (ngai) nazali mobali
tu étais à la maison = (yo) ozalaki na ndaku
nous serons en Europe = (biso) tokozala na Poto (Europe)
Infinitif/Français Infinitif/Lingala Présent Imparfait Future
-
aller kokende nakeyi nakendeki nakokende
-
arriver kokoma nakomi nakomaki nakokoma
-
descendre kokita nakiti nakitaki nakokita
-
entrer kokota nakoti nakotaki nakokota
-
monter komata namati namataki nakomata
-
mourir kokufa nakufi nakufaki nakokufa
-
naître kobota naboti nabotaki nakobota
-
partir kokende nakeyi nakendeki nakokende
-
rester kotikala natikali natikalaki nakotikala
-
retourner kozonga nazongi nakozonga nazongaki
-
sortir kobima nabimi nabimaki nakobima
-
tomber kokueya nakueyi nakueyaki nakokueya
-
venir koya naye nayaki nakoya
-
écrire kokoma nakomi nakomaki nakokoma
-
laisser kotika natiki natikaki nakotika
Observation: Remarquons que les verbes "arriver" et "écrire" en lingala s'écrit de la même façon, mais la prononciation se différencie de telle manière qu'on a tendance à sentir des accents graves et aigus dedans.
Essayons tout de même:
Exemple: arriver = kokôma
j'arrive en retard pour la rencontre = nakomi na retard pona bokutani
Exemple: écrire = kòkòma
j'ai écris une lettre pour mon père = nakòmaki mokanda pona papa na ngai;
Tout de même, le lingala d'aujurd'hui s'écrive sans accent.